Markmið mæðraverndar

að stuðla að heilbrigði móður og barns.
að veita faglega umönnun, stuðning og ráðgjöf.
að greina áhættuþætti og bregðast við þeim.
að veita fræðslu um meðgöngu og fæðingu.

Meðgönguvernd er barnshafandi konum að kostnaðarlausu. Hún er í höndum ljósmæðra í samvinnu við heimilislækna og samráð er haft við fæðingalækna ef þörf er á. Mikilvægt er að viðhalda samfellu í þjónustunni eins og frekast er unnt.

Endurmeta ætti þarfir konunnar og verðandi foreldra í hverri skoðun. Alla meðgönguna eiga heilbrigðisstarfsmenn að vera vakandi fyrir einkennum eða ástandi sem gæti haft áhrif á heilsu móður og fósturs, svo sem fíkniefna- og áfengisneyslu, næringarástandi, heimilisofbeldi, andlegri líðan, háþrýstingi, meðgöngueitrun og sykursýki.

Í hverri skoðun ætti að gefa tækifæri til umræðna og spurninga, veita upplýsingar og benda á viðeigandi fræðsluefni. Viðbótarskoðanir eru ákveðnar í samræmi við þarfir konunnar sjálfrar og mat fagfólks.

Það er mikilvægt að hverri konu sé gert kleift að taka upplýsta ákvörðun um þá þjónustu sem hún þiggur á meðgöngunni. Það er á ábyrgð heilbrigðisstarfsmanna sem annast konuna að útskýra hvaða valkosti hún hefur og veita skýrar og óhlutdrægar upplýsingar.

Vinnnuleiðbeiningar um meðgönguvernd.

Hér er ný uppsetning á mati á áhættuþáttum og samantekt á þeim skimunum sem eru í boði í meðgönguvernd.

Mat á áhættuþáttum ATH! Áhættumat fyrir fyrirburafæðingu er ný viðbót
Mat á áhættuþáttum-fyrirbyggjandi meðferð
Skimanir á meðgöngu
Tvíburameðganga - vinnuleiðbeiningar um mæðravernd

Hér er að finna nýjar vinnuleiðbeiningar og þær sem hafa nýlega verið endurskoðaðar.

Stuðningur til nikótín/tóbaksleysis á meðgöngu
Fyrirburafæðing - áhættuþættir og skimun Nýjar leiðbeiningar
Ógleði og uppköst á meðgöngu - Hyperemesis gravidarum ATH! Breyting á meðferð með Afipran
Meðgöngusykursýki-skimun-greining-meðferð ATH! Breyting á skimun hjá konum sem hafa áður fengið meðgöngusykursýki
Blóðleysi og/eða járnskortur á meðgöngu Nýjar leiðbeiningar
Efnaskiptaaðgerðir og meðganga Nýjar leiðbeiningar
Inflúensa- bólusetning og meðferð á meðgöngu
Skimun fyrir fjölónæmum bakteríum
Skimun fyrir sýkingum á meðgöngu
Carpal tunnel- verkir og dofi í höndum

Fróðleiksmolar

Fróðleiksmolar um meðgönguvernd.

Fróðleiksmolarnir eru unnar uppúr ýmsum heimildum um efnið hverju sinni. Þeir eru hugsaðir til fróðleiks, bæði fyrir fagfólk sem kemur að meðgönguvernd og fyrir þau sem þyggja þá þjónustu. Þeir geta verið leiðbeinandi um hvernig er best að taka á ákveðnu viðfangsefni og hvort og hvernig ætti að bregðast við.

Hér er að finna nýja fróðleiksmola og þá sem hafa nýlega verið endurskoðaðir.

Vinnuleiðbeiningar eru leiðbeiningar til fagfólks sem sinnir meðgönguvernd á landinu. Þeim er ætlað að samræma þjónustu í meðgönguvernd, auðvelda vinnu fagfólks og stuðla að þekkingu. Staðfæring þeirra er miðuð við aðstæður og umhverfi heilsugæslunnar.

Þær fela í sér leiðbeiningar um skimanir á meðgöngu, mat, greiningu eða staðfestingu á þekktum heilsufarsvanda eða sjúkdómum og meðferð eða viðbrögð. Bent er á viðeigandi ICD-10 greiningar eða aðrar sambærilegar greiningar.

Vinnuleiðbeiningarnar eru unnar uppúr ýmsum gagnreyndum heimildum um efnið hverju sinni. Stuðst er við vinnuleiðbeiningar, klínískar leiðbeiningar og rannsóknir frá ýmsum löndum m.a. norðurlöndunum, Bandaríkjunum, Bretlandi og Ástralíu. Skoðaðar eru upplýsingar sem finna má m.a. á UpToDate, hjá RCOG, FICO, NICE, BMFM, DSOG, NFOG og WHO Guidelines.

Vinnuleiðbeiningarnar eru unnar í samvinnu við fæðingarlækna Sak og kvennadeild Landpítala og annarra sérgreinalækna og sérfræðinga eftir því sem við á hverju sinni.

Þær eru unnar í teymisvinnu á mæðraverndarsviði ÞÍH og yfirfarnar og uppfærðar a.m.k. annað hvert ár.

Fróðleiksmolar eru unnir uppúr ýmsum heimildum um efnið hverju sinni. Þeir eru hugsaðir til fróðleiks, bæði fyrir fagfólk sem kemur að meðgönguvernd og fyrir þau sem þyggja þá þjónustu.

Þeir geta verið leiðbeinandi um hvernig er best að taka á ákveðnu viðfangsefni og hvort og hvernig ætti að bregðast við eða hreinn fróðleikur um ýmislegt sem viðkemur meðgöngu, fæðingu eða sængurlegu .

Bæði vinnuleiðbeiningarnar og fróðleiksmolarnir eru öllum opin.

Mæðravernd á Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu er bakland fyrir heilsugæslustöðvar varðandi sérfræðiþjónustu um mæðravernd. Fæðingarlæknar og ljósmæður á Þróunarmiðstöð veita fúslega upplýsingar og ráðgjöf um mæðravernd og taka við ábendingum. Sími 513 5000.

Ragnheiður Bachmann ljósmóðir

Karitas Ívarsdóttir ljósmóðir

Eva Guðjónsdóttir læknir

Mæðraverndarsvið vinnur að þróun og uppbyggingu mæðraverndar og stuðlar að samræmingu hennar með því að:

vera faglegur bakhjarl við heilsugæsluna
veita heilbrigðisstarfsfólki og almenningi faglega ráðgjöf, fræðslu og stuðning
vinna að vísindarannsóknum í mæðravernd
vinna með heilbrigðisyfirvöldum og heilsugæslu landsins að stefnumótun mæðraverndar á landsvísu

Helstu verkefni mæðraverndarsviðs eru: