Ung- og smábarnavernd

Markmið ung- og smábarnaverndar

Að efla heilsu, vellíðan og þroska ungra barna með reglulegum heilsufarsskoðunum ásamt stuðningi og fræðslu til fjölskyldna þeirra.

Samfella í þjónustu

Mikilvægt að sami hjúkrunarfræðingur og læknir fylgi barni/fjölskyldu eftir í gegnum allar skoðanirnar.

Jöfnuður

Öll börn/fjölskyldur skipta máli óháð kynþætti, félagslegri stöðu eða búsetu.

Líkamsskoðun

Leiðbeiningar um líkamsskoðun barna
Augnskoðanir barna
Heyrn og heyrnarmælingar barna
Beiðni um athugun á málþroska og heyrnarmælingu (Heyrnar- og talmeinastöð Íslands)
Tannheilsa barna
Eftirfylgd fyrirbura
Verklagsreglur um tilkynningaskyldu heilbrigðisstarfsfólks til barnaverndarnefnda

Skráning

Vinnuleiðbeiningar um skráningu hjúkrunar í ung- og smábarnavernd

Pantanir

Hægt er að panta Heilsufarsskrá barna hjá ÞÍH en Embætti landlæknis sér um dreifingu bólusetningaskírteinum.

Hér að neðan eru hlekkir þar sem hægt er að panta eftirfarandi:

Plöstin fyrir heilsufarsskrá barna fást í Múlalundi

Ung- og smábarnavernd

Ungbarnadauðinn hér á landi er með þeim lægstu í heiminum og undanfarin ár hefur hann verið minni en þrjú börn á hver 1000 lifandi fædd börn.

Hættulegum smitsjúkdómum hefur nánast verið útrýmt. Aftur á móti standa íslensk börn og fjölskyldur frammi fyrir nýjum heilsutengdum vandamálum sem kalla á þverfagleg vinnubrögð innan heilsugæslunnar, meiri fagþekkingu og aukna sérhæfingu.

Veraldarvefurinn er uppspretta upplýsinga fyrir unga foreldra. Því er mikilvægt að fagfólk ung- og smábarnaverndar vísi á áreiðanlegar upplýsingar á vefnum, svo sem á Heilsuveru.

Yfirlit yfir skoðanir og ónæmisaðgerðir

Upplýsingar um ung- og smábarnavernd

Myndbönd á Heilsuveru

Fræðsluefni á læstri síðu ÞÍH https://throunarmidstod.is/kennsluefni
Notendanafn og lykilorð er hægt að nálgast hjá throunarmidstod@heilsugaeslan.is

Næring

Næring ungbarna
Brjóstagjafamat á fyrstu vikunum
Fróðleiksmoli um brjóstabólgu
Ráðleggingar um næringu barna fyrir dagforeldra og starfsfólk ungbarnaleikskóla
Sykurmagn.is
Matvendni barna

Þroski barna

Þróun máls og tals barna
Almenn málörvun barna
Dæmigerð máltaka barna
Þroski barna og helstu þroskafrávik
Einhverfa og raskanir á einhverfurófi
Einhverfa og einhverfuróf (Greiningar- og ráðgjafarstöð ríkisins)

Börn og uppeldi

Markmið

Efla heilsu, vellíðan og þroska ungra barna með reglulegum heilsufarsskoðunum ásamt stuðningi og fræðslu til fjölskyldna þeirra.

Fylgst er með vitsmuna- og tilfinningaþroska ásamt félagslegum og líkamlegum þroska barna frá fyrstu ævidögum til skólaaldurs. Áhersla er lögð á stuðning við fjölskylduna og þannig stuðlað að því að börnum séu búin bestu mögulegu uppvaxtarskilyrði á hverjum tíma. Mikilvægt er að uppgötva sem fyrst frávik hvað heilsufar og þroska varðar og gera viðeigandi ráðstafanir.

Skipuleg ung- og smábarnavernd hefur verið í boði hér á landi allt frá árinu 1927. Í IV kafla laga um heilbrigðisþjónustu, nr. 40/2007 er kveðið á um að hlutverk heilsugæslustöðva sé að sinna heilsugæslu. Í reglugerð fyrir heilsugæslustöðvar nr. 787/2007 er kveðið á um að heilsugæslustöðvar skuli veita ung- og smábarnavernd.

Heilbrigðisráðuneytið ber ábyrgð á stefnumótun, almennri stjórnsýslu og fjárhagslegu eftirliti með starfi ung- og smábarnaverndar. Embætti landlæknis er ráðuneytinu til ráðgjafar í heilbrigðismálum, þ.m.t. heilsuvernd barna.

ÞÍH leiðir faglega þróun og vinnur að samræmingu verklags í ung- og smábarnavernd í samráði við Embætti landlæknis, heilbrigðisyfirvöld og heilsugæsluna á landsvísu.

Fagstjórnendur á hverri heilsugæslustöð bera ábyrgð á heilsugæslu barna á sínu þjónustusvæði og á því að leiðbeiningum um ung- og smábarnavernd sé framfylgt.

Kjölfestan í öllu starfi heilsuverndar barna er starf hjúkrunarfræðinga sem njóta stuðnings lækna á grunni leiðbeininga og annarra fagaðila eftir því sem við á. Mikilvægt er að þjónustan sé sveigjanleg og taki mið af þörfum fjölskyldunnar hverju sinni.

Tilgangur þessara leiðbeininga er einkum að:

Lýsa kröfum um ákveðin lágmarksgæði í ung- og smábarnavernd hér á landi.
Vera marklýsing fagaðila um innihald ung- og smábarnaverndar.
Koma að gagni við grunn-, framhalds- og símenntun heilbrigðisstétta.
Samræma innihald leiðbeininga og framkvæmd í ung- og smábarnavernd.

Leiðbeiningar um ung- og smábarnavernd eru unnar af Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu og Embætti landlæknis

Hlutverk sviðs Ung- og smábarnaverndar er að þróa, leiða og samræma heilsuvernd ung- og smábarna í samvinnu við heilbrigðisyfirvöld og heilsugæsluna á landsvísu.

Hefðbundin ung- og smábarnavernd fer fram á heilsugæslustöðvum og hefur það markmið að styðja við heilsu og þroska barna frá fæðingu til 6 ára aldurs.

Sesselja Guðmundsdóttir hjúkrunarfræðingur
sviðsstjóri ung- og smábarnaverndar

Hafðu samband

Helstu verkefni

Faglegur bakhjarl við ung- og smábarnavernd á landsvísu
Þróun, innleiðing og endurskoðun Leiðbeininga um ung- og smábarnavernd
Vinna með heilbrigðisyfirvöldum og heilsugæslunni að stefnumótun ung- og smábarnaverndar
Gerð fræðsluefnis fyrir almenning á www.heilsuvera.is
Söfnun upplýsinga um heilsufar barna og starfsemi ung- og smábarnaverndar og úrvinnsla þeirra
Vísinda- og gæðaþróunarverkefni