Ung- og smábarnavernd

Markmið ung- og smábarnaverndar

Að efla heilsu, vellíðan og þroska ungra barna með reglulegum heilsufarsskoðunum ásamt stuðningi og fræðslu til fjölskyldna þeirra.

Samfella í þjónustu

Mikilvægt að sami hjúkrunarfræðingur og læknir fylgi barni/fjölskyldu eftir í gegnum allar skoðanirnar.

Jöfnuður

Öll börn/fjölskyldur skipta máli óháð kynþætti, félagslegri stöðu eða búsetu.

Líkamsskoðun

Leiðbeiningar um líkamsskoðun barna
Augnskoðanir barna
Heyrn og heyrnarmælingar barna
Beiðni um athugun á málþroska og heyrnarmælingu (Heyrnar- og talmeinastöð Íslands)
Tannheilsa barna
Eftirfylgd fyrirbura
Verklagsreglur um tilkynningaskyldu heilbrigðisstarfsfólks til barnaverndarnefnda

Skráning

Vinnuleiðbeiningar um skráningu hjúkrunar í ung- og smábarnavernd

Pantanir

Hægt er að panta Heilsufarsskrá barna hjá ÞÍH en Embætti landlæknis sér um dreifingu bólusetningaskírteinum.

Hér að neðan eru hlekkir þar sem hægt er að panta eftirfarandi:

Plöstin fyrir heilsufarsskrá barna fást í Múlalundi

Ung- og smábarnavernd

Ungbarnadauðinn hér á landi er með þeim lægstu í heiminum og undanfarin ár hefur hann verið minni en þrjú börn á hver 1000 lifandi fædd börn.

Hættulegum smitsjúkdómum hefur nánast verið útrýmt. Aftur á móti standa íslensk börn og fjölskyldur frammi fyrir nýjum heilsutengdum vandamálum sem kalla á þverfagleg vinnubrögð innan heilsugæslunnar, meiri fagþekkingu og aukna sérhæfingu.

Veraldarvefurinn er uppspretta upplýsinga fyrir unga foreldra. Því er mikilvægt að fagfólk ung- og smábarnaverndar vísi á áreiðanlegar upplýsingar á vefnum, svo sem á Heilsuveru.

Yfirlit yfir skoðanir og ónæmisaðgerðir

Upplýsingar um ung- og smábarnavernd

Myndbönd á Heilsuveru

Næring

Þroski barna

Þróun máls og tals barna
Almenn málörvun barna
Dæmigerð máltaka barna
Þroski barna og helstu þroskafrávik
Einhverfa og raskanir á einhverfurófi
Einhverfa og einhverfuróf (Greiningar- og ráðgjafarstöð ríkisins)

Börn og uppeldi

Markmið

Efla heilsu, vellíðan og þroska ungra barna með reglulegum heilsufarsskoðunum ásamt stuðningi og fræðslu til fjölskyldna þeirra.

Fylgst er með vitsmuna- og tilfinningaþroska ásamt félagslegum og líkamlegum þroska barna frá fyrstu ævidögum til skólaaldurs. Áhersla er lögð á stuðning við fjölskylduna og þannig stuðlað að því að börnum séu búin bestu mögulegu uppvaxtarskilyrði á hverjum tíma. Mikilvægt er að uppgötva sem fyrst frávik hvað heilsufar og þroska varðar og gera viðeigandi ráðstafanir.

Skipuleg ung- og smábarnavernd hefur verið í boði hér á landi allt frá árinu 1927. Í IV kafla laga um heilbrigðisþjónustu, nr. 40/2007 er kveðið á um að hlutverk heilsugæslustöðva sé að sinna heilsugæslu. Í reglugerð fyrir heilsugæslustöðvar nr. 787/2007 er kveðið á um að heilsugæslustöðvar skuli veita ung- og smábarnavernd.

Heilbrigðisráðuneytið ber ábyrgð á stefnumótun, almennri stjórnsýslu og fjárhagslegu eftirliti með starfi ung- og smábarnaverndar. Embætti landlæknis er ráðuneytinu til ráðgjafar í heilbrigðismálum, þ.m.t. heilsuvernd barna.

ÞÍH leiðir faglega þróun og vinnur að samræmingu verklags í ung- og smábarnavernd í samráði við Embætti landlæknis, heilbrigðisyfirvöld og heilsugæsluna á landsvísu.

Fagstjórnendur á hverri heilsugæslustöð bera ábyrgð á heilsugæslu barna á sínu þjónustusvæði og á því að leiðbeiningum um ung- og smábarnavernd sé framfylgt.

Kjölfestan í öllu starfi heilsuverndar barna er starf hjúkrunarfræðinga sem njóta stuðnings lækna á grunni leiðbeininga og annarra fagaðila eftir því sem við á. Mikilvægt er að þjónustan sé sveigjanleg og taki mið af þörfum fjölskyldunnar hverju sinni.

Tilgangur þessara leiðbeininga er einkum að:

Lýsa kröfum um ákveðin lágmarksgæði í ung- og smábarnavernd hér á landi.
Vera marklýsing fagaðila um innihald ung- og smábarnaverndar.
Koma að gagni við grunn-, framhalds- og símenntun heilbrigðisstétta.
Samræma innihald leiðbeininga og framkvæmd í ung- og smábarnavernd.

Leiðbeiningar um ung- og smábarnavernd eru unnar af Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu og Embætti landlæknis

Hlutverk sviðs Ung- og smábarnaverndar er að þróa, leiða og samræma heilsuvernd ung- og smábarna í samvinnu við heilbrigðisyfirvöld og heilsugæsluna á landsvísu.

Hefðbundin ung- og smábarnavernd fer fram á heilsugæslustöðvum og hefur það markmið að styðja við heilsu og þroska barna frá fæðingu til 6 ára aldurs.

Sesselja Guðmundsdóttir hjúkrunarfræðingur
sviðsstjóri ung- og smábarnaverndar

Hafðu samband

Helstu verkefni

Faglegur bakhjarl við ung- og smábarnavernd á landsvísu
Þróun, innleiðing og endurskoðun Leiðbeininga um ung- og smábarnavernd
Vinna með heilbrigðisyfirvöldum og heilsugæslunni að stefnumótun ung- og smábarnaverndar
Gerð fræðsluefnis fyrir almenning á www.heilsuvera.is
Söfnun upplýsinga um heilsufar barna og starfsemi ung- og smábarnaverndar og úrvinnsla þeirra
Vísinda- og gæðaþróunarverkefni