Að efla heilsu, vellíðan og þroska ungra barna með reglulegum heilsufarsskoðunum ásamt stuðningi og fræðslu til fjölskyldna þeirra.
Markmið ung- og smábarnaverndar
Samfella í þjónustu
Mikilvægt að sami hjúkrunarfræðingur og læknir fylgi barni/fjölskyldu eftir í gegnum allar skoðanirnar.
Jöfnuður
Öll börn/fjölskyldur skipta máli óháð kynþætti, félagslegri stöðu eða búsetu.
Ung- og smábarnavernd
Ungbarnadauðinn hér á landi er með þeim lægstu í heiminum og undanfarin ár hefur hann verið minni en þrjú börn á hver 1000 lifandi fædd börn.
Hættulegum smitsjúkdómum hefur nánast verið útrýmt. Aftur á móti standa íslensk börn og fjölskyldur frammi fyrir nýjum heilsutengdum vandamálum sem kalla á þverfagleg vinnubrögð innan heilsugæslunnar, meiri fagþekkingu og aukna sérhæfingu.
Veraldarvefurinn er uppspretta upplýsinga fyrir unga foreldra. Því er mikilvægt að fagfólk ung- og smábarnaverndar vísi á áreiðanlegar upplýsingar á vefnum, svo sem á Heilsuveru.
Næring
- Næring ungbarna
- Fróðleiksmoli um brjóstabólgu
- Ráðleggingar um næringu barna fyrir dagforeldra og starfsfólk ungbarnaleikskóla
- Sykurmagn.is
- Matvendni barna
Þroski barna
- Þróun máls og tals barna
- Almenn málörvun barna
- Dæmigerð máltaka barna
- Þroski barna og helstu þroskafrávik
- Einhverfa og raskanir á einhverfurófi
- Einhverfa og einhverfuróf (Greiningar- og ráðgjafarstöð ríkisins)
Börn og uppeldi
Markmið
Efla heilsu, vellíðan og þroska ungra barna með reglulegum heilsufarsskoðunum ásamt stuðningi og fræðslu til fjölskyldna þeirra.
Fylgst er með vitsmuna- og tilfinningaþroska ásamt félagslegum og líkamlegum þroska barna frá fyrstu ævidögum til skólaaldurs. Áhersla er lögð á stuðning við fjölskylduna og þannig stuðlað að því að börnum séu búin bestu mögulegu uppvaxtarskilyrði á hverjum tíma. Mikilvægt er að uppgötva sem fyrst frávik hvað heilsufar og þroska varðar og gera viðeigandi ráðstafanir.
Skipuleg ung- og smábarnavernd hefur verið í boði hér á landi allt frá árinu 1927. Í IV kafla laga um heilbrigðisþjónustu, nr. 40/2007 er kveðið á um að hlutverk heilsugæslustöðva sé að sinna heilsugæslu. Í reglugerð fyrir heilsugæslustöðvar nr. 787/2007 er kveðið á um að heilsugæslustöðvar skuli veita ung- og smábarnavernd.
Heilbrigðisráðuneytið ber ábyrgð á stefnumótun, almennri stjórnsýslu og fjárhagslegu eftirliti með starfi ung- og smábarnaverndar. Embætti landlæknis er ráðuneytinu til ráðgjafar í heilbrigðismálum, þ.m.t. heilsuvernd barna.
ÞÍH leiðir faglega þróun og vinnur að samræmingu verklags í ung- og smábarnavernd í samráði við Embætti landlæknis, heilbrigðisyfirvöld og heilsugæsluna á landsvísu.
Fagstjórnendur á hverri heilsugæslustöð bera ábyrgð á heilsugæslu barna á sínu þjónustusvæði og á því að leiðbeiningum um ung- og smábarnavernd sé framfylgt.
Kjölfestan í öllu starfi heilsuverndar barna er starf hjúkrunarfræðinga sem njóta stuðnings lækna á grunni leiðbeininga og annarra fagaðila eftir því sem við á. Mikilvægt er að þjónustan sé sveigjanleg og taki mið af þörfum fjölskyldunnar hverju sinni.
Tilgangur þessara leiðbeininga er einkum að:
- Lýsa kröfum um ákveðin lágmarksgæði í ung- og smábarnavernd hér á landi.
- Vera marklýsing fagaðila um innihald ung- og smábarnaverndar.
- Koma að gagni við grunn-, framhalds- og símenntun heilbrigðisstétta.
- Samræma innihald leiðbeininga og framkvæmd í ung- og smábarnavernd.
Hlutverk sviðs Ung- og smábarnaverndar er að þróa, leiða og samræma heilsuvernd ung- og smábarna í samvinnu við heilbrigðisyfirvöld og heilsugæsluna á landsvísu.
Hefðbundin ung- og smábarnavernd fer fram á heilsugæslustöðvum og hefur það markmið að styðja við heilsu og þroska barna frá fæðingu til 6 ára aldurs.

Sesselja Guðmundsdóttir hjúkrunarfræðingur
sviðsstjóri ung- og smábarnaverndar
Helstu verkefni
- Faglegur bakhjarl við ung- og smábarnavernd á landsvísu
- Þróun, innleiðing og endurskoðun Leiðbeininga um ung- og smábarnavernd
- Vinna með heilbrigðisyfirvöldum og heilsugæslunni að stefnumótun ung- og smábarnaverndar
- Gerð fræðsluefnis fyrir almenning á www.heilsuvera.is
- Söfnun upplýsinga um heilsufar barna og starfsemi ung- og smábarnaverndar og úrvinnsla þeirra
- Vísinda- og gæðaþróunarverkefni
Leiðbeiningar um ung- og smábarnavernd:
Leiðbeiningar um ung- og smábarnavernd:

Heimavitjanir
Heimavitjanir
Sex vikna skoðun
Sex vikna skoðun
Níu vikna skoðun
Níu vikna skoðun
Þriggja mánaða skoðun
Þriggja mánaða skoðun
Fimm mánaða skoðun
Fimm mánaða skoðun
Sex mánaða skoðun
Sex mánaða skoðun
Átta mánaða skoðun
Átta mánaða skoðun
Tíu mánaða skoðun
Tíu mánaða skoðun
Tólf mánaða skoðun
Tólf mánaða skoðun
Átján mánaða skoðun
Átján mánaða skoðun
Tveggja og hálfs árs skoðun
Tveggja og hálfs árs skoðun