Markmið mæðraverndar

að stuðla að heilbrigði móður og barns.
að veita faglega umönnun, stuðning og ráðgjöf.
að greina áhættuþætti og bregðast við þeim.
að veita fræðslu um meðgöngu og fæðingu.

Meðgönguvernd er barnshafandi konum að kostnaðarlausu. Hún er í höndum ljósmæðra í samvinnu við heimilislækna og samráð er haft við fæðingalækna ef þörf er á. Mikilvægt er að viðhalda samfellu í þjónustunni eins og frekast er unnt.

Endurmeta ætti þarfir konunnar og verðandi foreldra í hverri skoðun. Alla meðgönguna eiga heilbrigðisstarfsmenn að vera vakandi fyrir einkennum eða ástandi sem gæti haft áhrif á heilsu móður og fósturs, svo sem fíkniefna- og áfengisneyslu, næringarástandi, heimilisofbeldi, andlegri líðan, háþrýstingi, meðgöngueitrun og sykursýki.

Í hverri skoðun ætti að gefa tækifæri til umræðna og spurninga, veita upplýsingar og benda á viðeigandi fræðsluefni. Viðbótarskoðanir eru ákveðnar í samræmi við þarfir konunnar sjálfrar og mat fagfólks.

Það er mikilvægt að hverri konu sé gert kleift að taka upplýsta ákvörðun um þá þjónustu sem hún þiggur á meðgöngunni. Það er á ábyrgð heilbrigðisstarfsmanna sem annast konuna að útskýra hvaða valkosti hún hefur og veita skýrar og óhlutdrægar upplýsingar.

Leiðbeiningar/fróðleiksmolar í meðgönguvernd.

Mat á áhættuþáttum - Áhættumat mæðraverndar

Hér er að finna nýjar leiðbeiningar og þær sem hafa nýlega verið endurskoðaðar.

Keiluskurður og meðganga
Skjaldvakabrestur - skimun - greining - meðferð Breytt uppsetning
Skjaldvakabrestur þekktur fyrir meðgöngu Breytt uppsetning
Skjaldvakaofseyting Breytt uppsetning
Ógleði og uppköst á meðgöngu/Hyperemesis gravidarum Breyttar leiðbeiningar
Kíghósti, meðganga og bólusetning
Meðganga frá og með 35 ára aldri
Háþrýstingur og meðgöngueitrun (preeclampsia)
Segavarnir á meðgöngu og eftir fæðingu
Missir snemma í meðgöngu Nýjar leiðbeiningar
Offita á meðgöngu

Metformín á meðgöngu

Fróðleiksmolarnir eru leiðbeiningar til fagfólks sem sinnir mæðravernd á landinu og eru ekki kliniskar leiðbeiningar. Öllum sem sinna mæðravernd er heimilt að fara eftir sinni bestu vitund og faglegri þekkingu hverju sinni. Fróðleiksmolarnir eru til þess að auðvelda vinnu fagfólks, stuðla að þekkingu og samræmingu mæðraverndar.

Fróðleiksmolarnir eru unnir í teymisvinnu á mæðraverndarsviði ÞÍH. Fróðleiksmolarnir eru unnir í samvinnu við fagfólk kvennadeildar Landspítala og yfirfarnir af fæðingalækni af landsbyggðinni til þess að tryggja að tilmæli um meðferð eða eftirlit sé framkvæmanlegt hvar sem er á landinu. Auk þess koma sérgreinalæknar að gerð fróðleiksmolanna eftir því sem við á.

Fróðleiksmolarnir er unnir upp úr ýmsum gagnreyndum heimildum, klínískum leiðbeiningum nágrannalandanna, breskum eða bandarískum og leitað víðar ef við á t.d. í leiðbeiningum Ástrala og Kanadamanna. Ekki er getið beinna heimilda nema stöku sinnum í inngangi eða ef um ákveðið verkefni námslæknis sé að ræða. Ef heimilda er óskað má hafa samband við vinnuteymið.

Fróðleiksmolarnir birtast með útgáfu- eða endurnýjunardagsetningu. Þeir eru öllum opnir. Reynt er að hafa útlit þeirra með nokkuð ákveðnu formi og skipulagi sem tryggir auðvelda notkun og yfirsýn.

Markmið er að fróðleiksmolar verði ekki mikið eldri en 2 ára en fer þó aðeins eftir innihaldi og umfangi.

Mæðravernd á Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu er bakland fyrir heilsugæslustöðvar varðandi sérfræðiþjónustu um mæðravernd. Fæðingarlæknar og ljósmæður á Þróunarmiðstöð veita fúslega upplýsingar og ráðgjöf um mæðravernd og taka við ábendingum. Sími 513 5000.

Ragnheiður Bachmann ljósmóðir

Karitas Ívarsdóttir ljósmóðir

Mæðraverndarsvið vinnur að þróun og uppbyggingu mæðraverndar og stuðlar að samræmingu hennar með því að:

vera faglegur bakhjarl við heilsugæsluna
veita heilbrigðisstarfsfólki og almenningi faglega ráðgjöf, fræðslu og stuðning
vinna að vísindarannsóknum í mæðravernd
vinna með heilbrigðisyfirvöldum og heilsugæslu landsins að stefnumótun mæðraverndar á landsvísu

Helstu verkefni mæðraverndarsviðs eru: