Fjölgun einstaklinga með fleiri en einn langvinnan sjúkdóm gerir mat á gæði og öryggi lyfjameðferðar flóknara. Oft þarf að samræma meðferð margra sjúkdóma, taka tillit til aldurstengdra líffræðilegra breytinga ásamt áhættu tengdri fjöllyfjameðferð.
Ákvörðun um lyfjameðferð byggist einnig á klínískum leiðbeiningum, sjúkdómsástandi, samráði við aðra meðferðaraðila og viðhorfi skjólstæðings.
Lyfjarýni er markviss og gagnrýnin yfirferð á allri lyfjameðferð skjólstæðings með það að markmiði að greina og bregðast við lyfjatengdum vandamálum.
Árleg lyfjarýni er sérstaklega mikilvæg hjá einstaklingum 60 ára og eldri sem taka mörg lyf, til dæmis við endurnýjun á skömmtun, við fjöllyfjameðferð eða eftir breytingar á meðferð.
Slík yfirferð felur í sér að læknir eða lyfjafræðingur skoðar öll lyf - lyfseðilsskyld, lausasölulyf, vítamín og bætiefni. Aðrar heilbrigðisstéttir gegna einnig hlutverki í að greina þörf fyrir lyfjarýni.
Mikilvægt er að heilbrigðisstarfsfólk:
Skilgreining
Lyfjarýni er markviss, gagnrýnin yfirferð á allri lyfjameðferð einstaklings með það að markmiði að greina lyfjatengd vandamál og taka afstöðu til frekari meðferðar.
Markmiðið er að tryggja örugga, árangursríka og viðeigandi meðferð út frá þörfum og aðstæðum einstaklingsins.
Mikilvægi nákvæmrar lyfjasögu
Nauðsynlegt er að byrja á að skrá öll lyf sem einstaklingur notar og taka ítarlega lyfjasögu. Í því felst meðal annars að fá upplýsingar um lyfseðilsskyld lyf, lausasölulyf, vítamín, bætiefni og önnur efni sem einstaklingur notar reglulega eða eftir þörfum.
Mælt er með að biðja skjólstæðing um að koma með öll lyf sín í lyfjarýni, svonefnda brown bag medication review, þar sem öll lyf eru lögð fram til yfirferðar. Slík aðferð veitir heildstæða yfirsýn yfir raunverulega lyfjanotkun og getur hjálpað til við að greina ósamræmi milli skráðra og raunverulegra lyfja, tvíverkun, lyf sem einstaklingur notar ekki lengur og mögulega óþarfa eða skaðlega meðferð.
Að skjólstæðingur hafi lyfin meðferðis gefur innsýn í raunverulega lyfjanotkun og styður við markvissa fræðslu og mat.
Lyf sem oft gleymast:
Nánari útskýringar á hverju skrefi fyrir sig
Hvenær er þörf á lyfjarýni?
Lyfjarýni ætti sérstaklega að fara fram þegar:
Til að meta meðferðarheldni skjólstæðings og trú hans á eigin getu til að taka lyfin rétt, má leggja eftirfarandi spurningar fyrir:
Grunnspurningar:
Svör og viðhorf skjólstæðings gefa mikilvægar vísbendingar um næstu skref - hvort sem það er þörf á fræðslu, aðlögun meðferðar eða einfaldari lausnum.
Þegar niðurtröppun lyfs er undirbúin er mikilvægt að kanna viðhorf, áhuga og trú skjólstæðings á eigin getu. Eftirfarandi spurningar geta nýst í samtalinu:
Í sumum tilvikum getur verið gagnlegt að nýta rafræn fræðsluefni eða námskeið samhliða niðurtröppun, til dæmis svefnlyfja.
Mælt er með eftirfarandi bólusetningum fyrir alla 60 ára og eldri:
Með hækkandi aldri verða breytingar á líkamsstarfsemi sem hafa áhrif á lyfjaniðurbrot, útskilnað og virkni lyfja.
Við þessar breytingar haldast lyf lengur í líkamanum og líkur á aukaverkunum aukast, jafnvel við skammta sem eru taldir hóflegir hjá yngra fólki.
Þess vegna þarf oft að:
Úrræði/verkfæri
Ítarefni fyrir heilbrigðisstarfsfólk
Lyf og lyfjanotkun glærur
Lyfjarýni verklag 7 skref
Róandi lyf og svefnlyf
Lyfjataka í veikindum
Mat á hugsanlegum lyfjatengdum einkennum (PHASE-20)
Hvaða lyf valda byltuhættu
Munnþurrkur - fyrir skjólstæðinga og heilbrigðisstarfsfólk
Fræðsluefni fyrir skjólstæðinga
Aðferðir sem geta hjálpað til að muna eftir lyfjum
Almennt um lyf
Ávanabindandi lyf, róandi lyf og svefnlyf
Lyfjataka í veikindum
Lyfjayfirferð eða lyfjarýni
Kennslumyndband um notkun á lyfjapenna sem notaður er við meðferð við þyngdarstjórnun og sykursýki
Leiðbeiningar um mataræði fyrir einstaklinga á þessum lyfjum
Hvernig má hætta á svefnlyfjum
Að endurheimta gæðasvefn
Þér kann að vera hætta búin - leiðbeiningar um niðurtröppun sterkra verkjalyfja
Þessi síða notar vafrakökur Lesa meira