Verkir

Lyf við verkjum

Mikilvægt er að gera greinarmun á bráðum verkjum og langvinnum verkjum. Verkir sem hafa staðið í að minnsta kosti þrjá mánuði eru að jafnaði skilgreindir sem langvinnir.

Alla verkjameðferð ætti að meta reglulega, setja raunhæf markmið og endurskoða ef meðferðarmarkmið nást ekki. Ávallt ætti að nota minnsta skammt sem skilar árangri. Sem meðferð við langvinnum verkjum ætti lyfjameðferð að vera hluti af meðferð sem er fjölþætt og tekur til reglulegrar hreyfingar, þjálfunar, sálrænna og félagslegra þátta og svefns.

Bráðir verkir

Parasetamol

Bólgueyðandi lyf - NSAID

Naproxen - skást í flokki NSAID lyfja með tilliti til aukaverkana á hjarta- og æðakerfi
Ibuprofen
Celecoxib

Ópíóíðar

Sá læknir sem ávísar ópíóíðalyfjum ætti að bera ábyrgð á meðferðinni þar til henni lýkur eða ábyrgðin og meðferðarplan hefur verið fært til annars læknis með hans samþykki

Parkodin
Parkodin forte

Verkir tengdir krabbameini

Klínískar leiðbeiningar um meðferð krabbameinsverkja frá Landspítala

Langvinnur verkur - vefrænn (noiceptive)

Paracetamol

með eða án NSAID

Bólgueyðandi lyf - NSAID

Naproxen skást í flokki NSAID lyfja með tilliti til aukaverkana á hjarta- og æðakerfi
Ibuprofen (ef ASA meðferð, velja annað NSAID) Ibuprofen getur hamlað blóðflöguhemjandi áhrifum
Celecoxib

Kódein + parasetamól í blöndu - eingöngu fyrir notkun í stuttan/afmarkaðan tíma

Parkodin

Fyrir sjúklinga sem ekki þola NSAID. Forðast hjá sjúklingum með ávanahættu. Almennt er talið að 10% af kódeini breytist í morfín sem gefur verkjastillingu. Hversu mikið umbreytist í morfín er mjög einstaklingsbundið. Ekki er mælt með kódeini til barna yngri en 18 ára, ófrískra kvenna og aldraðra.

Sterkari ópíóíðar

Sterkari ópíóíðar (til dæmis Parkodin forte, tramadol og morfínlyf) ættu ekki að vera meðferð við langvinnum verkjum nema í undantekningartilvikum. Sá læknir sem innleiðir meðferðina ætti að bera ábyrgð á henni þar til henni lýkur eða þar til ábyrgðin og meðferðarplan hefur verið fært til annars læknis með hans samþykki. Meðferð við bráðum verkjum ætti ekki að standa lengur en í 2 vikur enda eykst þá hættan á ávanabindingu.

Langvinnur verkur tengdur verkjanæmingu (nociplastic)

Lyfjameðferð sem eina meðferð er sjaldan árangursrík. Einstaklingsmiðuð þrek og styrktarþjálfun getur minnkað verk og aukið færni.

Þríhringlaga geðdeyfðarlyf

Amitriptyline 10 mg af kvöldi, má auka í 50 mg að kvöldi (sjá NICE leiðbeiningar)

Taugaverkur

Amitriptylin
Duloxetin eða gabapentin/pregabalin

Þvagsýrugigt

Til að draga úr hættu á endurteknum köstum er mikilvægt að draga úr áfengisneyslu, neyslu á rauðu kjöti og skeldýrum. Hreyfingarleysi og yfirþyngd hafa neikvæð áhrif.

Huga ætti að endurmati á meðferð með þvagræsilyfjum ef þau eru til staðar.

Bráðameðferð

NSAID, sterar og colchicine hafa svipuð áhrif og val af meðferð stýrist af aldri og öðrum sjúkdómum viðkomandi svo sem hjarta- og nýrnasjúkdómi

Naproxen

Prednisolon

Methylprednisolone (Depo-Medrol inj)

Colchicine (Colrefuz)

Fyrirbyggjandi meðferð

Allopurinol

Lyfjalisti lyfjanefndar í Stokkhólmi var hafður til hliðsjónar