Efri öndunarfærasýking ≤ 10 daga með lituðu nefrennsli, lítill til meðal sár verkur í andliti/kinnkjálka = sjálfmeðhöndlun – bíða og sjá.

Efri öndunarfærasýking > 10 daga með lituðu nefrennsli, sárum verk í andliti/kinnkjálka, versnar stundum eftir kvef í 5–7 daga = sjúklingur komi til læknis til skoðunar.

Sýking í skútum þar sem sýklalyf geta komið að gagni:

• Hornös
• Einkenni öðru megin
• Verulegur sársauki
• Ný einkenni (tvífasa veikindi)

Ef 3 af þessum 4 einkennum eru til staðar er líklegt að um skútabólgu af völdum bakteríu sé að ræða. Ef < 3 af þessum einkennum eru til staðar, íhugið röntgen eða að bíða og sjá.

Slím/útferð í miðgöngum í nefkoki er óvanalegt en visst merki um bakteríutengda skútabólgu.

Röntgenmynd sýnir merki um vökvasöfnun eða stíflaðan skúta = líklega skútabólga af völdum baktería. (Slímhimnubólga ein sér dugir ekki sem greining).

Alvarleg einkenni

Sjúklingar með sára verki, staðbundnar bólgur eða háan hita – taka án tafar ákvörðun um meðferð og hvort senda eigi sjúkling á göngudeild HNE eða bráðamóttöku.

Langvarandi skútabólga

Margar mismunandi ástæður mögulegar, svo sem ofnæmi, tannsýkingar, separ, endurtekið smit frá börnum og barnabörnum og fleira. Íhuga skal tilvísun til háls- nef- og eyrnalæknis, sérstaklega ef einkennin vara lengur en í 3–4 vikur.

Amoxicillín 500 mg x 3 í 7–10 daga. Við pensillínofnæmi skal ávísa doxýcýklíni í 7–10 daga, 200 mg x 1 fyrsta daginn og eftir það 100 mg x 1. Einnig kemur til greina að nota erýtromýcín. Meira næmi er fyrir cefalexíni en hætta er á krossofnæmi.*

Metið árangur í fyrsta lagi eftir 5 daga. Endurmetið greininguna ef meðferðin kemur ekki að haldi. Íhugið ástungu.

Ekki breyta um sýklalyf nema enginn vafi leiki á greiningunni. Ef meðferð gagnast ekki eða sýking blossar upp aftur innan fjögurra vikna, gefið þá amoxicillín 1g x 3 í 7–10 daga.

* Sá hængur er á að um 20% pneumókokka eru ónæmir hérlendis fyrir doxýcýklíni og erýtromýcíni. Ónæmi / minnkað næmi gagnvart amoxicillíni er svipað en meiri þéttni næst af því og fleiri stofnar eru miðlungsónæmir.