• Heilsugæslan
heilsuvera-logo
  • Svið ÞÍH
    • Svið ÞÍH - Yfirlit
    • Mæðravernd
    • Ung- og smábarnavernd
    • Heilsuvernd skólabarna
    • Lyfjasvið
    • Gæðaþróunarsvið
    • Sjúkraþjálfunarsvið
    • Næringarsvið
    • Sálfræðiþjónusta
    • Heilsueflandi þjónusta
    • Farsæld barna
  • Kennsla
    • Kennsla - Yfirlit
    • Sérnám í heimilislækningum
    • Sérnám í heilsugæsluhjúkrun
    • Sérnámsgrunnslæknar
    • Námskeið fyrir fagfólk
  • Leiðbeiningar
    • Leiðbeiningar - Yfirlit
    • Sykursýkismóttaka
    • Strama verkefnið
    • Lyfjaleiðbeiningar
    • Eftirfylgd með konum sem greinst hafa með heilsuvanda á meðgöngu
    • Heilsueftirlit fatlaðs fólks
    • Heimilisofbeldi - ofbeldi í nánum samböndum
    • Veikindi eftir Covid-19
    • Fræðsla um fötlun
    • Börn sem aðstandendur
    • Fjölskylduteymi
    • Væg til miðlungs einkenni kvíða, depurðar og áfallastreitu
    • Breytingaskeið kvenna
    • Geðheilbrigði aldraðra
    • Í öruggum höndum
    • ME sjúkdómurinn
    • Háþrýstingur
    • Offita hjá börnum og unglingum - leiðbeiningar fyrir heilsugæslu
    • Limlestingar á kynfærum stúlkubarna
  • Verkfæri
  • Um ÞÍH
    • Um ÞÍH - Yfirlit
    • Stjórnun og skipulag
    • Svið ÞÍH
    • Stefna
    • Ársskýrslur og tölfræði
    • Fréttasafn
    • Starfsfólk ÞÍH
    • ÞÍH tíðindi
    • Greinasafn ÞÍH
Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu
  • Svið ÞÍH
    • Svið ÞÍH

      • Mæðravernd
      • Ung- og smábarnavernd
      • Heilsuvernd skólabarna
      • Lyfjasvið
      • Gæðaþróunarsvið
      • Sjúkraþjálfunarsvið
      • Næringarsvið
      • Sálfræðiþjónusta
      • Heilsueflandi þjónusta
      • Farsæld barna
  • Kennsla
    • Kennsla

      • Sérnám í heimilislækningum
      • Sérnám í heilsugæsluhjúkrun
      • Sérnámsgrunnslæknar
      • Námskeið fyrir fagfólk
  • Leiðbeiningar
    • Leiðbeiningar

      • Sykursýkismóttaka
      • Strama verkefnið
      • Lyfjaleiðbeiningar
      • Eftirfylgd með konum sem greinst hafa með heilsuvanda á meðgöngu
      • Heilsueftirlit fatlaðs fólks
      • Heimilisofbeldi - ofbeldi í nánum samböndum
      • Veikindi eftir Covid-19
      • Fræðsla um fötlun
      • Börn sem aðstandendur
      • Fjölskylduteymi
      • Væg til miðlungs einkenni kvíða, depurðar og áfallastreitu
      • Breytingaskeið kvenna
      • Geðheilbrigði aldraðra
      • Í öruggum höndum
      • ME sjúkdómurinn
      • Háþrýstingur
      • Offita hjá börnum og unglingum - leiðbeiningar fyrir heilsugæslu
      • Limlestingar á kynfærum stúlkubarna
  • Verkfæri
    • Verkfæri

  • Um ÞÍH
    • Um ÞÍH

      • Stjórnun og skipulag
      • Svið ÞÍH
      • Stefna
      • Ársskýrslur og tölfræði
      • Fréttasafn
      • Starfsfólk ÞÍH
      • ÞÍH tíðindi
      • Greinasafn ÞÍH
ForsíðaSvið ÞÍHLyfjasviðLeiðbeiningar um lyfjavalGeðsjúkdómar

Geðsjúkdómar

  • Lyfjameðferð aldraðra
  • Beinþynning
  • Breytingaskeið kvenna
  • Geðsjúkdómar
    • Hjartabilun
    • Háþrýstingur
    • Sykursýki
    • Meltingarsjúkdómar
    • Sýkingar
    • Verkir

    Kvíðaröskun

    Til að meta alvarleika kvíða og þörf á lyfjameðferð má styðjast við spurningalista svo sem GAD-7.

    Aukin virkni og regluleg hreyfing eru mikilvægur hluti af meðferð.

    Hugræn atferlismeðferð er virk meðferð sem ætti að bjóða eina og sér eða samfara lyfjameðferð.

    Mikilvægt að skima fyrir notkun áfengis og annarra vímuefna.

    Við lyfjameðferð hafa hinar mismunandi tegundir SSRI lyfja svipuð áhrif.

    Panik, félagsfælni, PTSD

    HAM er fyrsta meðferð með sambærilega virkni og lyfjameðferð, lengri áhrifum og minni aukaverkunum

    1. Sertraline
    2. Escitalopram eða Fluoxetine

    Almenn kvíðaröskun 

    1. Escitalopram 
    2. Duloxetin 

    Áráttu og þráhyggja 

    Algengt er að háa skammta þurfi til að ná árangri. 

    Telst ekki fullgild tilraun nema háir skammtar SSRI hafi verið reyndir í að minnsta kosti 12 vikur

    1. Sertraline
    2. Escitalopram eða fluoxetine
     

    Þunglyndi

    Til að meta alvarleika þunglyndis og þörf á lyfjameðferð má styðjast við spurningalista svo sem PHQ-9.

    Mikilvægt er að spyrja skjólstæðing um notkun áfengis og annarra vímuefna. Einnig er mikilvægt að spyrja um sögu um geðhæð, áföll og sjálfsvígshugsanir.

    Aukin virkni og regluleg hreyfing eru mikilvæg sem hluti af meðferð.

    Hugræn atferlismeðferð er virk meðferð sem má bjóða eina og sér eða samfara lyfjameðferð.

    Markmið meðferðar er bati og áhrif af meðferð ætti að meta með stöðluðum listum.

    Náist ekki árangur er mikilvægt að huga að meðferðarheldni og e.t.v. endurskoða sjúkdómsgreiningu.

    1. Escitalopram, sertralin eða fluoxetin. Frekar skipta um SSRI lyf en hækka skammta ef ekki er svörun.
    2. Duloxetin eða mirtazapine (annað hvort sem viðbót eða eitt og sér).
    3. Bupropion (annað hvort sem viðbót eða eitt og sér). Sérstaklega ef vanvirkni. Hefur líka aðeins áhrif á ADHD. Hafa þarf í huga að hér þarf lyfjaskírteini.
    Fyrir eldri einstaklinga

    Mirtazapine í lágum skammti til dæmis 7,5 – 15mg vesp. stundum sem fyrsta lyf eða Citalopram 10-20mg sem fyrsta SSRI lyf.

    Svefnleysi

    HAM og svefnráð. Forðast langtímanotkun svefnlyfja

    1. Melatonin 3-10mg
    2. Atarax, Phenergan, quetiapine

    Forðist z-lyf og benzodiazepin.

    Nikótínfíkn

    Ef árangur hefur ekki náðst með nikótín lyfjum eða öðrum ráðum:
    Bupropion (Zyban)
    Varenicline (Champix) 


    https://klokalistan.se/terapiomrade/psykiatri.html

     

    Lyf og kostnaður

    Kvíðaröskun          Viðmiðunarverð*
    Panik
    Félagsfælni
    PTSD
     Fyrsta val

     Sertralin 50 mg
     Sertralin 100mg

     

     2.984 kr/3mán
     4.331 kr/3mán

      Annað val  Escitalopram 5 mg
     Escitalopram 10 mg
     Escitalopram 15 mg
     Escitalopram 20 mg 
       3.042 kr/3mán
     4.585 kr/3mán 
     5.571 kr/3mán 
     6.613 kr/3mán  
         Fluoxetine 20 mg hylki/ töflur
     Fluoxetine 20 mg lausnartöflur 
       2.952 kr/3mán
     7.172 kr/3mán  
             
    Almenn kvíðaröskun   Fyrsta val  Escitalopram   Sjá ofan   
       Annað val   Duloxetin 30 mg     7.224 kr/3mán
         Duloxetin 60 mg    10.629 kr/3mán
             
     Áráttu og þráhyggja  Fyrsta val     Sertralin     Sjá ofan
       Annað val   Escitalopram
     Fluoxetin 
     Sjá ofan

             
     Þunglyndi  Fyrsta val  Escitalopram 
     Sertralin
     Sjá ofan
       Annað val  Duloxetin 60 mg  Sjá ofan  
       

     Mirtazapine 15 mg
     Mirtazapine 30 mg
     Mirtazapine 45 mg 

       3.786 kr/3mán
     4.083 kr/3mán
     9.163 kr/3mán
       Þriðja val

     Bupropion (Wellbutrin) 150 mg
     Bupropion (Wellbutrin) 300 mg

     

    13.674 kr/3mán
    10.343 kr/3mán

             
     Svefnleysi  Fyrsta val  Melatonin 3 mg
     Melatonin 5 mg
           9.710 kr/3mán
     11.750 kr/3mán
       Annað val

     Atarax 25 mg
     Phenergan 25 mg
     Quetiapine 25 mg(ekki forðat.)

       2.634 kr/3mán
     2.990 kr/3mán
     2.298 kr/3mán
             
     Nikótínfíkn  Fyrsta val  Nikótín lyf í lausasölu    
       Annað val

    150 mg (Zyban)
    Vareneklin (Champix)

       19.264 kr/100 töflur
     40.284 kr/3mán

    * Viðmiðunarverð miðað við lyfjaverðskrá í mars 2023. Viðmiðunarverð tekur mið af lægsta verði pr. einingu lyfs og vinnureglum Lyfjastofnunar um röðun lyfja í viðmiðunarverðflokka

    Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu 

    Álfabakka 16 - sími 513-6300

    throunarmidstod@heilsugaeslan.is

    Development Centre for Primary Healthcare in Iceland (DCPHI)

    Þessi síða notar vafrakökur Lesa meira